Giải Nobel y sinh học năm 2014 đã có chủ: John O'Keefe (người Anh), và hai vợ chồng May-Britt Moser và Edvard Mosel (Na Uy). Có thể nói giải Nobel năm nay là giải GPS – định vị. Chính xác hơn là khám phá những tế bào định vị trong hippocampus (đồi hải mã?).
O'Keefe là giáo sư thần kinh học thuộc University College London (UCL). Năm 1971 qua một loạt thí nghiệm trên chuột (có thể xem hình rất thú vị), ông phát hiện rằng trong hippocampus có một số tế bào được kích hoạt tại một địa điểm và môi trường cá biệt. Ông đề nghị gọi những tế bào này "place cells" (tế bào vị trí), và chính những tế bào này xây dựng cái bản đồ về môi trường, giúp cho chuột cảm quan được địa điểm.
Năm 2005, hai vợ chồng May-Britt và Edvard Moser (Đại học Khoa học và Công nghệ Na Uy -- Norwegian University of Science and Technology) phát hiện, cũng qua thí nghiệm trên chuột, các tế bào mà họ gọi là "grid cells" (tế bào bản đồ) được kích hoạt khi mấy con chuột đi qua những địa điểm nào đó. Tập hợp các tế bào bản đồ này hình thành một hệ thống trục tung và trục hoành giúp cho chuột nhớ hướng đi lối về, tức là định vị.
Hai khám phá bổ sung cho nhau. O'Keefe phát hiện tế bào định vị trí A và B. Hai vợ chồng phát hiện tế bào giúp chúng ta vạch đường đi từ A đến B. Một bổ sung rất đẹp! Phải nói là khám phá thú vị! Tôi nghĩ các tế bào này có thể giải thích tại sao chúng ta nhớ những nơi mình đã đi qua. Nó cũng có thể giải thích tại sao các con vật như chó dù bị bỏ rơi cả chục cây số mà nó vẫn có thể tìm đường về nhà. Phát hiện này đúng là hay, xứng đáng giải Nobel.
Ghi thêm: Ông O'Keefe sinh năm 1939, tức năm nay đã 75 tuổi. Ông học PhD ở Đại học McGill ở Canada (trường này rất đẹp và nổi tiếng), mang hai quốc tịch Mĩ và Anh. Người đáng chú ý trong giải Nobel năm nay là May-Britt Moser sinh năm 1963, tức mới 51 tuổi thôi. Mới tốt nghiệp PhD năm 1995, là nhà tâm lí học và thần kinh học. Bà từng là postdoc trong lab của Gs O'Keefe ở UCL (Anh). Năm 1996 khi bà trở lại Na Uy thì được bổ nhiệm Associate Professor (tức chỉ 1 năm sau PhD!), và năm 2000 thì thành Full Professor. Phải nói là một sự nghiệp lên như diều gặp gió. Bái phục!
0 nhận xét:
Đăng nhận xét