Thấy VNExpress chạy cái tít "Chiều cao người Việt thấp nhất châu Á" (1) tôi phải đọc xem dữ liệu ở đâu. Hoá ra, bài báo trích dẫn ý kiến của TS Lê Thị Mai (Viện Dinh dưỡng) so sánh chiều cao của thanh niên Việt với thanh niên Hàn Quốc và Nhật. Chỉ so sánh 3 nước thì khó có thể kết luận rằng thanh niên mình có chiều cao thấp nhất ở Châu Á.
Đúng là chiều cao của thanh niên VN thấp hơn thanh niên Nhật và Hàn. Sau đây là vài so sánh cụ thể:
1. Tính trung bình trong độ tuổi khoảng 18-30, thanh niên Nhậtcó chiều cao là 172 cm (nam) và 159 cm (nữ) (2).
2. Còn thanh niên Hàn có vẻ cao hơn Nhật. Theo một survey trên ~1000 sinh viên Hàn Quốc, chiều cao trung bình ở nam giới là 174.5 cm, và nữ giới là 161.2 cm (3).
3. Còn Việt Nam ta? Khảo sát cũng trên 1000 sinh viên, chiều cao trung bình ở nam giới là 166 cm, và nữ là 155 cm (3). Những số liệu này rất nhất quán với số liệu của nghiên cứu của chúng tôi làm ở VN.
Đây là những nghiên cứu đo lường đàng hoàng, có phương pháp (bằng máy), chứ không phải làm "khơi khơi" như kiểu đo lường trong lâm sàng. Những số liệu này cho thấy thanh niên VN thấp hơn thanh niên Hàn khoảng 8 cm ở nam giới (chứ không phải 10 cm như bài báo nói), và 6 cm ở nữ giới.
Khi so sánh với các nước trong vùng Đông Nam Á, thì chiều cao người Việt Nam hiện nay cũng tương đương với chiều cao người Thái Lan (165 cm ở nam giới và 155 ở nữ giới) (4), và người Trung Quốc (164 ở nam giới và 155 ở nữ giới) (5).
Do đó, không thể nói người Việt là sắc dân có chiều cao thấp nhất Châu Á được. Nhìn qua những con số về chiều cao, tôi thấy một mối tương quan cao với thu nhập bình quân đầu người. Nước nào có thu nhập cao (trong các nước vừa kể trên) thì cũng là nước có chiều cao tốt. Do đó, có lẽ chẳng cần can thiệp y tế gì cả, chỉ cần làm cho kinh tế khá lên thì người dân sẽ tự can thiệp và nâng cao chiều cao.
Ảnh hưởng di truyền chỉ có 20%?
Bài báo có một đoạn tôi nghĩ là rất sai. Đoạn đó viết "Nhiều công trình nghiên cứu đã cho thấy việc phát triển chiều cao của trẻ phụ thuộc vào di truyền 20%, còn dinh dưỡng, rèn luyện thể thao và môi trường chiếm 80%." Con số này (20%) được lặp đi lặp lại cả chục lần bởi các chuyên gia VN, nhưng nó cực kì sai lầm. Thật ra, chiều cao là một trong những đặc tính chịu ảnh hưởng của di truyền rất lớn. Các yếu tố di truyền có thể giải thích đến 80% các khác biệt về chiều cao giữa cá nhân (6). Cho rằng di truyền chỉ giải thích 20% khác biệt về chiều cao là rất … sai lầm.
Nói tóm lại, chiều cao của người Việt hiện nay khá tương đương với các dân số trong vùng Đông Nam Á, nhưng còn thấp hơn só với người Nhật và Hàn. Gần như là một qui luật, những sắc dân sống ở vùng ôn đới hay có nền kinh tế phát triển thường có chiều cao cao hơn các sắc dân sống vùng nhiệt đới và kinh tế kém phát triển. Các yếu tố di truyền có ảnh hưởng rất lớn đến chiều cao, quyết định gần 80% những khác biệt về chiều cao giữa các cá nhân. Có thể nói rằng chiều cao cơ bản của chúng ta được quyết định bởi gen ngay từ lúc còn trong bụng mẹ, nhưng các yếu tố dinh dưỡng và luyện tập thể lực vẫn có thể có ảnh hưởng sau khi chúng ta ra đời nhưng mức độ ảnh hưởng còn hạn chế.
(4) Pongchaiyakul C et al. Osteoporos Int. 2005;16:1761-8.
(5) Woo J, et al. Osteoporos Int 2001; 12:289-295.
(6) Xem bài này
hay bài này
để biết các yếu tố di truyền ảnh hưởng lớn đến chiều cao ra sao. Cũng có thể xem bài này để biết thêm:
Một bài mới về gen và chiều cao trên Nat Genet
http://www.nature.com/ng/journal/vaop/ncurrent/full/ng.3097.html
(Cám ơn Huy đã chỉ cho bài này).
0 nhận xét:
Đăng nhận xét